اظهارنامه گمرکی چیست؟ برای دریافت پاسخ سوال خود حتما تا انتهای این مقاله از شرکت بازرگانی اورانوس با ما همراه باشید. در تمام کشورها کالاها برای صادرات و واردات ابتدا وارد گمرک آن کشور می‌شوند و بعد از انجام مراحل اداری از گمرک مجوز خروج گرفته، ترخیص شده و به مقصد نهایی ارسال می‌شوند. در هنگام ورود کالا، مامورین گمرک از نوع کالا هیچ اطلاعی ندارند و صاحب کالا موظف است کالای خود را به گمرک معرفی کند.
صاحب کالا از طریق سندی که اظهارنامه گمرکی نامیده می‌شود و تمام اطلاعات و مشخصات کالا در آن درج شده، کالای خود را به گمرک معرفی یا اظهار می‌کند.
اهمیت اظهارنامه گمرکی آنقدر زیاد است که انجام عملیات گمرکی بجز مواردی که در آیین نامه‌های گمرک ذکر شده، فقط از طریق ارائه اظهارنامه امکان پذیر است. طبق ماده ۵۹ قانون گمرک، کالا تنها زمانی در گمرک پذیرفته می‌شود که اظهارنامه آن به گمرک تحویل داده شود. همچنین برای تخلیه کالا از انبارهای گمرک و صدور مجوزهای ترخیص کالا نیز به اظهارنامه گمرکی نیاز است.
اظهارنامه گمرکی در واقع یک تعهد حقوقی محسوب می‌شود و مسئولیت آن کاملا با صاحب کالاست. این اظهارنامه توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او به گمرک ارائه می‌شود. در صورتی که شخصی غیر از صاحب کالا بخواهد اظهارنامه را به گمرک تحویل دهد، باید به عنوان نماینده صاحب کالا برگه وکالت یا نمایندگی خود را نیز ضمیمه مدارک کند.
علاوه بر صاحب کالا یا نماینده قانونی او، دلال گمرک نیز می‌تواند در فرایند ترخیص کالا کمک کند. در صورت ترخیص کالا توسط دلال گمرک نیز اظهارنامه باید به همراه تمام اسناد و مجوزهای لازم به گمرک تحویل داده شود.
اظهارنامه یک سند کتبی است و فقط در هنگام واردات غیر تجاری توسط مسافرین، اظهار شفاهی امکان پذیر است.
نام گمرک‌های مجاز برای انجام عملیات گمرکی از طریق اداره گمرکات اعلام می‌شود. در برخی موارد مانند محصولات کشاورزی و کالاهایی که تاریخ انقضا دارند، ترخیص کالا با تشریفات گمرکی ویژه ای صورت می‌گیرد.
صاحب کالا، نماینده قانونی او و یا دلال گمرک باید اطلاعات خواسته شده در اظهارنامه را به صورت کامل و دقیق وارد کنند و سایر مدارک و مجوزهای لازم را به همراه داشته باشند.
مهمترین مواردی که باید در اظهارنامه گمرکی نوشته شود
- مشخصات گمرک و زمان ثبت کالا
- اظهارنامه مربوط به واردات یا صادرات است
- شرکتی که کالا را وارد کرده
- کشور مبدا و مقصد کالا
- نحوه حمل کالا
- تعداد کالا
- وزن کالا
- ارزش کالا
مدارک و مجوزهای لازم برای اظهار کالا
- کپی کارت بازرگانی معتبر
- بارنامه
- ترخیصیه
- گواهی مبدا
- فاکتور یا سیاهه خرید
- اعلامیه تامین ارز
- پیش فاکتور
- مجوز ثبت سفارش
- لیست عدل بندی
- بیمه نامه
- پروانه بهره برداری
- مجوزهای لازم از جمله گواهی بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی، قرنطینه نباتی
- وکالتنامه رسمی
- پروانه صادراتی
مراحل پر کردن اظهارنامه گمرکی
برای تنظیم اظهارنامه گمرکی، ابتدا باید اطلاعات خواسته شده در فرم مخصوص درج شود. تمامی اطلاعات مربوط به کالا، شرکتی که کالا را وارد کرده، بهای کالا و سایر موارد به دقت نوشته شود.
طبق اطلاعیه ای که توسط گمرک جمهوری اسلامی‌ایران صادر شده از اول اردیبهشت سال ۹۲ اسناد ضمیمه اظهارنامه‌های گمرکی در صورتی پذیرفته می‌شوند که اطلاعات مربوط به مشخصات کالا، مطابق با فرمت‌های استاندارد شده بین المللی نوشته شود.
اظهارنامه پس از تکمیل در دو نسخه و با قید امضا و تاریخ به همراه سایر اسناد و مجوزهای لازم به گمرک تحویل داده می‌شود. اظهارنامه بعد از تحویل توسط یک فرد ارزیاب به صورت فیزیکی بررسی شده و همه موارد مندرج در آن کنترل می‌شود تا نوع کالا برای بررسی تعرفه گمرکی مشخص شود.
هر نوع کالا دارای یک تعرفه گمرکی است که شامل عوارض و مالیاتی است که دولت به دلایل مالی یا حمایتی از کالاهای وارداتی دریافت می‌کند.
تعرفه گمرکی هر کالا در نمانکلاتور نوشته شده است. نمانکلاتور در واقع کاتالوگی است که شرح تمام کالاها در آن نوشته شده و دارای یک جدول شامل حقوق و عوارض گمرکی و میزان مالیات برای کالاهای مختلف است. نمانکلاتور برای نام گذاری کالاها به صورت قانونمند و یکپارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در صورتی که بخشی از اظهارنامه گمرکی با محموله تفاوت داشته باشد صاحب کالا جریمه می‌شود. در صورتی که صاحب کالا در هنگام نوشتن اظهارنامه از تعرفه کالای دیگری برای پرداخت عوارض کمتر استفاده کند نیز مشمول جریمه‌های سنگین خواهد شد.
در صورتی که مشخصات محموله با موارد مندرج در اظهارنامه مغایرتی نداشته باشد توسط ارزیاب امضا شده و به کارشناس سیستم ارزیابی تحویل داده می‌شود.
کارشناس نیز موارد مندرج در اظهارنامه را کنترل کرده و در صورت صحت مطالب، آن را امضا کرده و به رئیس سرویس ارزیابی تحویل می‌دهد. رئیس سرویس ارزیابی پس از بررسی و درج موارد لازم اظهارنامه را امضا کرده و برای واحد صندوق و صدور پروانه ارسال می‌کند.
صندوقدار مبلغ فیش پرداختی را با مبلغ محاسبه شده توسط سیستم مطابقت می‌دهد و در صورت تایید پروانه گمرکی چاپ شده و با اخذ رسید به صاحب کالا تحویل داده می‌شود. بعد از این مرحله ترخیص کالا امکان‌پذیر است.
